Tekenen naar waarneming is altijd een feestje. Ik heb vanmorgen heerlijk geschetst in het pittoreske 16e-eeuwse Reghthuys in Nieuwkoop met een prachtig professioneel model die schijnbaar zonder moeite de meest fantastische poses tevoorschijn toverde.
Stel het je eens voor als je twee, vier of vijf minuten in dezelfde stand zou moeten staan. Ik zou het niet kunnen en ik heb daarom de grootste bewondering voor deze mensen.
Waarom is het goed om naar waarneming te schetsen? Je traint natuurlijk de oog-hand coördinatie en verbetert daardoor je techniek. Maar dat niet alleen. Je wordt vorm-vaster. Je onthoudt ook veel beter wat je ziet omdat je er langer naar kijkt. Je wordt steeds nieuwsgieriger naar hoe een lichaam in elkaar zit en hoe het beweegt en je begrijpt de anatomie veel beter. Daarnaast neem je in korte tijd veel beslissingen. Dat begint al met het formaat papier dat je gebruikt en het materiaal waarmee je schetst.
En dan komt het begin. Ja, hoe begin je nu eigenlijk? Wat wil je onderzoeken? Een onderwerp of alles tegelijk? Compositie, kleur, verhoudingen …? Ik begin altijd met het globaal opzetten van de lijnen die me het eerste opvallen. Van daaruit werk ik verder. En ik hou het zo eenvoudig mogelijk. Zeker als ik net begin.
Ik hou ervan om zoekend te tekenen en me niet direct vast te leggen met dominante, zwaar aangedikte lijnen. Daarom zet ik de lijnen altijd zo dun mogelijk op als ik met potlood, houtskool of conté werk.
Met inkt, fineliner of balpen is dat een ander verhaal want die lijnen zijn moeilijk te verbeteren. Toch heb je ook bij deze materialen genoeg mogelijkheden om correcties aan te brengen. Als je zeker bent van de juiste lijn, laat je dat zien door deze lijn echt krachtig te laten zijn.
Dan kan je nog kiezen voor een detail of een overall compositie of deze beiden in een schets verwerken. Eén ding is uitermate belangrijk en dat is dat je je er niet door laat beïnvloeden dat het eindresultaat mooi of knap moet zijn. Gun jezelf alle vrijheid zodat het tekenproces niet verstoord wordt en zie de schetsen als een eerste oefening. Ik merk het bij mezelf: altijd als ik ga nadenken, ga ik de fout in. Dan verstoort de ratio het creatieve proces en dat is niet de bedoeling.
Als je even niet meer weet hoe je verder moet, kijk dan naar de restruimtes. Dat zijn de gedeeltes die je niet tekent. De ruimte tussen de arm en het lijf bijvoorbeeld. Dat is een handig trucje om weer opnieuw te kijken en verder te kunnen. Een andere optie is om even afstand te nemen. Vaak zie je daarna meteen hoe je verder moet.
Wat doe je met de schetsen? Je kunt ze uitwerken tot een volwaardige tekening. Je kunt ze ook gebruiken als aanleiding voor een schilderij. Een andere mogelijkheid is om de schets te gebruiken in een collage. Of er een korte film van maken, zoals ik heb gedaan. Zo zie je maar weer welke mogelijkheden en voordelen het schetsen naar waarneming allemaal biedt. Ik kan niet wachten tot het volgende feestje …
Oh ja, vergeet ik bijna, het filmpje. Hierop kun je alle tekeningen zien die ik deze ochtend gemaakt heb. Geniet ervan. Klik op deze link om de schetsen te bekijken.
